-
1 тау токымы
го́рная поро́да -
2 тау
I 1. сущ.1)а) гора́; со́пка || го́рныйтау түбәләре — го́рные верши́ны
тау башы — верху́шка, верши́на горы́
тау итәге — подно́жье горы́
тауны тау күрә — (посл.) ( высокие) го́ры хорошо́ ви́дят друг дру́га
тауның да колагы бар — (посл.) и у горы́ есть у́ши
б) разг. холм, приго́рок, заго́рьетау башына салынган авыл — дере́вня на холме́ ( на пригорке над речкой)
2) перен. гора́ - о больши́х ку́чах, бурта́х и т. п.бер тау бәрәңге — ( целая) гора́ карто́феля
3) в знач. прил. таудай преогро́мный2. прил.; разг.; см. таулытаулы җирләр — гори́стые (холми́стые, неро́вные) места́
- тау арты- тау асты
- тау бите
- тау битләве
- тау болыны
- тау бөркете
- тау җитене
- тау инженеры
- тау кәҗәсе
- тау тәкәсе
- тау менү
- тау сукмагы
- тау сырты
- тау теземе
- тау тишеге
- тау токымы
- тау төшү
- тау һавасы
- тау эше
- тау эшчесе••тау булып аударылу (ишелү, килү) — свали́ться горо́й; идти́ ва́лом ( о нападении войск)
тау булып басу (тору) — встать, стоя́ть горо́й ( на пути врага)
тау хәтле вәгъдә — ирон. по́лный ко́роб обеща́ний; золоты́е го́ры
тауга каршы сикерү — (букв. пры́гать про́тив горы́) пыта́ться сде́лать соверше́нно невозмо́жное; штурмова́ть не́бо; идти́ про́тив ве́тра
- тау шикеллетауны тауга бәрү — де́йствовать с огро́мной си́лой (букв. бить горо́й о́б гору)
- тау хәтле
- тау чаклы
- тау кебек
- тауны талкан итү II сущ.1) разг.а) поздравле́ние; благода́рность; благодаре́ниеб) заздра́вный тост; заздра́вницадустыкаем, әй, тау сиңа, стакан тулы бал сиңа — (шутл. песня) друг мой, тебе́ мой заздра́вный тост - по́лная ча́ша мёда
2) диал. поми́нки3) диал. завеща́ние•- тау итү -
3 битумлы
прил.; минер.; техн.би́тумный, с би́тумомбитумлы тау токымы — би́тумная го́рная поро́да
битумлы ком — би́тумный песо́к, песо́к с би́тумом (содержа́щий би́тум)
-
4 магнитлы
прил.1) магни́тныймагнитлы җисемнәр — магни́тные тела́
магнитлы тау токымы — магни́тная го́рная поро́да
2) намагни́ченныймагнитлы антенна — намагни́ченная анте́нна
магнитлы кадак — намагни́ченный гвоздь
•- магнитлы тимерташ
- магнитлы язма -
5 полиметаллик
прил.полиметалли́ческийполимета́ллик тау токымы — полиметалли́ческая го́рная поро́да
-
6 токым
1. сущ.1)а) в разн. знач. сорт, поро́датокымы яхшы терлек — скот хоро́шей поро́ды
тау токымнары — го́рные поро́ды
каты токым — твёрдая поро́да
б) род, круг ро́дственников; родня́сезнең токымыгыз шундый — вся ва́ша родня́ такова́ (ваш род тако́в)
2) разг.а) наро́дность, пле́мябөтенләй безнең токым түгел — не на́шей поро́ды; совсе́м не на́шего ро́да-пле́мени (наро́дности)
б) происхожде́ние ( по национальности или социальное)токымың нинди синең? — каково́ твоё происхожде́ние?
3) разг. род, пле́мя ( животного)кәҗә токымы — ко́зий род, коза́, ко́зы ( вообще)
мәче токымыннан бер хайван — не́кое живо́тное (из) коша́чьего пле́мени
4)а) пото́мство, пото́моктокымының дүртенче буыны — четвёртое поколе́ние ( чьего) пото́мства
б) отро́дьебүре токымы — во́лчье отро́дье
шайтан токымы — чёртово отро́дье
5) разво́д (то, что предназначено на разведение)күлгә балык токымы җибәрү — пусти́ть в о́зеро разво́д ры́бы
6) в знач. прил. токымындагы, токымдагы; явля́ющийся представи́телем определённой поро́ды; (из) поро́ды2. прил.; разг.холмогор токымындагы сыер — коро́ва холмого́рской поро́ды
1) (из) поро́дыяхшы токым сыер — коро́ва хоро́шей поро́ды
2) диал. ро́дственныйбезгә токым кеше — ро́дственный нам челове́к
•- токымы кору
- токымын корыту
См. также в других словарях:
тау — I. 1. Җир өстенең һәр яктан текә биегәеп, күтәрелеп торган шактый зур урыны 2. күч. Һәрбер текәлек, битләү. с. Үрле, текә таурак урыннан менү 3. Бик зур булып өелгән өемнәр тур. кишерләрдән таулар өелде. ТАУ БАЛАВЫЗЫ – Җир өстенә чыгып куерган… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
таш — 1. Металлардан башка һәртөрле каты минерал, тау токымы. Таштан кисеп ясалган кирпеч – төзү материалы. Таштан торган, таштан ясалган кайбер әйберләр яки аларның өлешләре мунча ташы 2. Кыйммәтле яки кирәкле минерал тур. 3. с. күч. Хәрәкәтсез һәм… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пульпа — 1. Теш эчендәге йомшак матдә (аңа нерв урнашкан була) ; теш йомшагы 2. Җир һәм тау эшләрен көчле басым астындагы су белән юдырып башкарганда барлыкка килгән тау токымы яки балчык белән су кушылмасы 3. Металлны аерып алу өчен су яки башка сыеклык… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ашалу — 1. (Ашау) 2. Нәр. б. кояш, җил һ. б. тәэсиреннән үзгәрүе 3. Кыршылу, ышкылу, тузу 4. Агымсу, яңгыр тәэсиреннән юылу, яргалану, җимерелү (су яры, тау токымы тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
базальт — Вулканик тау токымы, гадәттә кара, төзелеш материалы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
боксит — Төп өлеше алюминий гидроксиды булган тау токымы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гнейс — Шпат, кварц һәм слюдадан торган тау токымы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гранит — Составында кварц, кыр шпаты, слюда булган каты тау токымы. күч. Көч, ныклык символы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
диабаз — Каты тау токымы төре … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
известьташ — БУРТАШ – Составында известь (кальцит) булган утырма тау токымы (мәс. доломит, акбур, мәрмәр) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кварцит — Составында беркадәр башка минераллар катнашмасы булган кварцтан торган тау токымы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге